Chylarecki H. Przegląd kolekcji arboretum w Przelewicach. Rocznik Dendrologiczny XI – 1956

Warunki glebowe i klimatyczne

Przelewice leżą na terenie moreny dennej. Pod koniec dyluwium (okres litorinowy) ziemie pyrzyckie zajęte były przez wody Zalewu Szczecińskiego, który wciskał się głęboko w ląd aż po miejscowość Warcin, na połowie drogi między Choszcznem a Pyrzycami. W następstwie cofnięcia się południowej linii Bałtyku, wzdłuż nizin rzecznych ustabilizowały się rozległe mokradła. Fryderyk II (r.1747) przeprowadził meliorację bagien, między innymi bagien nad rzeką Płoną, które wiązały się z terenami przelewickimi. Moczary po odwodnieniu dały gleby wysokowartościowe dzięki zawartości żyznych po zalewowych namułów, powstałych ze szczątek roślinnych i planktonu. Gleby posiadają własności fizyczne zbliżone do lessu, to znaczy porowatość, dużą zdolność podsiąkania i wysoką pojemność kapilarną.

Roczne amplitudy temperatur są niższe aniżeli w pozostałych dzielnicach Polski – dla Przelewic 19,2ºC (dla Warszawy 22,2ºC). Dane wartości temperatur uzupełniono obserwacjami C.A. Schencka (Sekcja Klimatyczna – Pomorze).

Bywają lata, gdy zimne, wysuszające wiatry przy bezśnieżnej pogodzie wpływają ujemnie na zimotrwałość aklimatyzowanych gatunków.

Rozmieszczenie opadów w czasie wykazuje wyraźną jednostajność – Średni opad roczny dla Ziem Pom. Zach. = 500 mm – 600 mm, dla Przelewic – 500 mm. Zaznacza się przewaga opadów letnich nad zimowymi. Usłonecznienie wykazuje maximum w miesiącu maju (41%), w grudniu obniża się do 5% (procent wyraża stosunek usłonecznienia realnego do astronomicznego). Okres wegetacyjny rozpoczyna się wcześniej aniżeli w Polsce środkowej i trwa w sumie 2 tygodnie dłużej (210 – 215 dni). Ostatnie przymrozki wiosenne notuje się średnio około 25 kwietnia, jesienne – 20 października.

Chylarecki H. Drzewa i krzewy ozdobne ogrodu egzotów w Przelewicach na Ziemi Pyrzyckiej. 2008.

Szata roślinna

Na prawie bezleśnym obszarze Niziny Pyrzyckiej można mówić o szacie roślinnej jedynie w odniesieniu do fragmentów lasów liściastych, a głównie do płatów roślinności łęgowej należącej do naturalnych zbiorowisk w dolinach małych strumieni i na powierzchniach sąsiednich mokradeł. Takie właśnie płaty roślinności łęgowej występują w dolinie przelewickiej, będącej przedłużeniem niecki polodowcowej jezior Miedwie i Płoń. Rosną na żyznych podłożach mułowo-torfowych i tworzą naturalną osłonę Arboretum przelewickiego na jego wschodnich obrzeżach. Systematycznie te zbiorowiska przynależą do asocjacji Circaeo-Alnetum Oberd 1953 (Fraxino-Alnetum W. Mat.1952) zwanej przy strumykowym łęgiem jesionowo olszynowym. Oprócz panujących olszy czarnej i jesionu widoczny jest udział czeremchy. Bujny podszyt złożony z podrostów tych drzew, kruszyny i jeżyn oplątany jest pnączami chmielu i psianki.

W bogatym runie znajdziemy charakterystyczne czartawy (Circaea), kępy paproci wietlicy (Athyrium filix-femina) i kostrzewy olbrzymiej (Festuca gigantea) oraz łany niecierpka pospolitego (Impatiens noli-tangere) i pokrzywy (Urtica dioica). W wielu miejscach łęg ten jest zagęszczony, ciemny, grząski i pełen pierwotnego uroku (Janowski 1971). Zbiorowisko to w południowej części płata wydaje się bardziej zbliżone do asocjacji Ficario-Ulmetum campestris Knapp 1942, tzn. do łęgu jesionowo-wiązowego.