Waloryzacja przyrodnicza gminy Przelewice, Szczecin 1998 rok – wyciągi

4. Waloryzacja botaniczna.

4.1.1. Roślinność potencjalna

Zróżnicowanie roślinności potencjalnej na terenie gminy Przelewice przedstawia się następująco:

• Przestrzennie dominują siedliska żyznej buczyny pomorskiej, obecnie wykorzystywane prawie w całości, jako obszary gleb ornych.
• Siedliska grądowe, łęgowe i olsowe występują na obszarze doliny Płoni i jej otoczenia (większe zróżnicowanie siedliskowe). Pozostałości na tym terenie, ekosystemów zbliżonych do naturalnych, decydują o walorach szaty tego rejonu gminy.

4.1.2. Roślinność rzeczywista

Roślinność rzeczywista nie była przedmiotem badań w trakcie niniejszej waloryzacji. Brak też wcześniejszych przeglądowych opracowań na ten temat. Jednakże nawet pobieżna obserwacja (w trakcie marszrutowych badań flory) pozwala stwierdzić znaczne zróżnicowanie szaty roślinnej. W Aneksie 1 przedstawiono wykaz zbiorowisk roślinnych, których obecność na terytorium gminy stwierdzono.

Wśród zespołów i zbiorowisk cennych, a zarazem rzadkich wymieniono:

Zespół roślin wodnych biernie umieszczonych z Wolffią arrhizae, szuwar trawiasty z manną fałdowaną (siedlisko bogate w wapń), łęg topolowo wierzbowy, ols z rzeżuchą.

Natomiast, jako interesujące w skali regionalnej:

Fragmenty świetlistej dąbrowy, zbiorowisko z olszą szarą, zbiorowisko z rdestem sachalińskim, zespoły z kłosownicą leśną, murawy na piaskach z różnymi gatunkami kostrzew, ziołorośla z lepiężnikiem i zbiorowiska źródliskowe z rzeżuchą.

Stopień naturalności szaty roślinnej gminy Przelewice jest różny – najlepiej zachowana jest roślinność terenów niedostępnych dla gospodarki i turystyki oraz terenów wycofanych z użytkowanie przed wielu laty.

• W pierwszym przypadku występuje roślinność zgodna z siedliskiem (zbiorowiska leśne).
• Druga sytuacja dotyczy terenów głównie byłych użytków zielonych, na których zachodzą przemiany sukcesyjne o różnym stopniu zaawansowania. Są tu reprezentowane wszelkie stadia od pozostałości zbiorowisk łąkowych, poprzez ziołorośla, turzycowiska, szuwary do zarośli wierzbowych i leśnych zbiorowisk olsowych i łęgowych. Tempo i kierunek sukcesji uzależnione są w znacznym stopniu od intensywności degradacji gleb (w szczególności torfów).

Grunty porolne zostały najczęściej zalesione w przeszłości i weszły w skład oddziałów leśnych w administracji ALP. Ich wartość przyrodnicza rośnie wraz z wiekiem i „unaturalnieniem” się ich flory. Często tworzą strefę buforową wokół naturalnych i regenerujących się ekosystemów torfowiskowych.

Cennym elementem krajobrazu rolniczego są niewielkie enklawy drzew i krzewów. W zadrzewieniach i zakrzewieniach śródpolnych spotykane są egzemplarze drzew i krzewów o wymiarach pomnikowych. Na stromych zboczach dolin rzecznych i krawędziach Pradoliny utrzymują się interesujące fragmenty grądów. Na miejscach nasłonecznionych występują pasy ciernistych zarośli tzw. czyżni. Oprócz dużego waloru krajobrazowego pełnia one ważną rolę dla zwierząt, głównie ptaków.

4.3. Tereny wartościowe przyrodniczo.

• Dolina Płoni z jeziorem Płoń.

Zróżnicowane ekosystemy: wodne, źródliskowe, bagienne, łąkowe, murawowe i leśne. Lasy o charakterze grądów, łęgów i olsów. Cały obszar leśny pełni funkcje wodno- i glebochronne. Wypływy wód podziemnych o dużej zawartości wapnia. Okazałe drzewa rodzime, głównie buki, dęby, topole, olsze i jesiony. Bogactwo florystyczne – stanowiska licznych gatunków roślin chronionych, zagrożonych i rzadkich.

• Nieckowate zagłębienia wytopiskowe; położone na południowy wschód od wsi Bylice; w sąsiedztwie wzniesienia – Góra Tarnina.

Dwa jeziora i zagłębienia z roślinnością zielną i wilgotnymi zagłębieniami oraz pasma wzgórz poroś1)niętych murawami i zaroślami. Na brzegach i w wodzie pas roślinności szuwarowej, błotnej i wodnej z interesującymi gatunkami. Roślinność ta stanowi naturalny bufor przechwytujący nadmiar biogenów spływających z pól do jeziorek (cały obiekt otoczony jest polami ornymi).

• Lasy na SE od Wołdowa.

Zróżnicowane zbiorowiska leśne, źródliskowe i bagienne na zboczu i dnie doliny Płoni, są to lasy o charakterze dąbrów, grądów, łęgów i olsów. Cały obszar leśny pełni funkcje wodno- i glebochronne.

5. Waloryzacja faunistyczna

5.1. Ogólna charakterystyka faunistyczna gminy Przelewice.

Fauna (jakość i ilość) jest wypadkową wielu czynników. Przede wszystkim warunków przyrodniczych modyfikowanych działalnością człowieka. Czynniki te spowodowały w znacznej mierze obecność stosunkowo dużej liczby gatunków różnych grup systematycznych, które prezentuje poniższe zestawienie:

• 17 gatunków ryb,
• 11 gatunków płazów,
• 4 gatunków gadów,
• 157 gatunków ptaków,
• 30 gatunków ssaków.

Wskazano możliwość występowania dalszych 10 gatunków ssaków.

Większość z nich to gatunki objęte ochroną prawną. Kilka gatunków to gatunki Europejskiej Czerwonej Listy Zwierząt (kania rdzawa, bielik, wydra i nietoperze) bądź Polskiej Czerwonej Listy Zwierząt (2 gatunki ssaków i 13 gatunków ptaków). Dla wszystkich grup kręgowców wyróżniono strefy mające istotne znaczenie dla ich istnienia. Powierzchnia tych obszarów wynoszą od kilku darów do kilkuset hektarów. Żadna ze stref nie została do tej pory objęta jakąkolwiek formą ochrony przyrody. Pełnią one rolę miejsc rozrodu i stałego przebywania zwierząt gatunków chronionych.

Z uwagi na nakładanie się stref poszczególnych grup systematycznych w granicach gm. Przelewice stwierdzono istnienie 12 stref ważnych dla bytowania fauny.