Ważne miejsca w ogrodzie

Na terenie Ogrodów Przelewice znajdują się miejsca, przy których warto się zatrzymać, chociażby ze względu na wartość historyczną. 

Pomnik w Ogrodzie Dendrologicznym 

Pomnik wystawiony przez August Heinrich von Borgstede, który zmodernizował przelewicki majątek i zlecił założenie parku przypałacowego. Stanowi wyjątkowy symbol wdzięczności dla architekta i ogrodników, którzy mieli kluczową rolę w przemianie przelewickiego majątku. Jest świadectwem uznania dla ich wyjątkowych zdolności i wysiłków, które wzbogaciły ogród o niepowtarzalny urok. 

Wrzosowisko z szałasem pasterskim

Szałas pasterski przed odbudową

Nowy szałas pasterski w 2024

Kamień upamiętniający ostatniego przedwojennego właściciela Ogrodu Dendrologicznego C. Borsiga

Nowa płyta na kamieniu upamiętniającym C. Borsiga

Naprzeciwko szałasu pasterskiego, pod starym i wysokim modrzewiem europejskim znajduje się miejsce upamiętniające Conrada von Borsiga. Z relacji lokalnego przewodnika wynika, że grób Borsiga niegdyś znajdował się po prawej stronie alei różanej.

Kamień upamiętniający doc. dr hab. Henryka Chylareckiego.

H. Chylarecki wykonał kompletną inwentaryzację Arboretum, a jako kierownik Ogrodu, na zlecenie Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie opracował w 1987 r. projekt rewaloryzacji Ogrodu Dendrologicznego.

Kamień upamiętniający Lecha Pieczyńskiego (1945 -2015)

L. Pieczyński to wieloletni prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Był wielkim miłośnikiem przyrody. Z ogromną pasją i zaangażowaniem podejmował przeróżne inicjatywy dla ochrony i renowacji Ogrodu Dendrologicznego. Przekonywał gminę, że warto zaryzykować oraz zaangażować się, aby Pałac w Przelewicach odzyskał dawną świetność i umożliwić wykorzystywanie obiektu dla celów edukacyjnych oraz badawczych.

Cis pospolity (Taxus baccata)

Cis pospolity (Taxus baccata) to pomnik przyrody znajdujący się za Oranżerią na drodze wewnętrznej w Przelewicach. Pomniki przyrody są zaliczane do jednostkowych form ochrony przyrody. Poza walorami przyrodniczymi i naukowymi, posiadają ogromną wartość turystyczną. Cis pospolity to gatunek drzewa iglastego lub dużego krzewu z rodziny cisowatych. Występuje naturalnie w Europie, w Azji zachodniej oraz w północnej Afryce.Cis pospolity preferuje łagodny klimat o dużej wilgotności powietrza, wysokich opadach atmosferycznych i łagodnych zimach. Jest rośliną wrażliwą na mróz oraz suszę, ale wykazuje dużą tolerancję na różne warunki nasłonecznienia. Nasiona otoczone są twardą łupiną nasienną, mięsistą osnówką o czerwonej barwie. Osnówka, cechująca się wysoką zawartością cukrów (ok. 20%), stanowi przysmak wielu ptaków, które przyczyniają się do rozsiewania nasion rośliny. Cis pospolity jest drzewem wolnorosnącym i długowiecznym, niektóre okazy mogą osiągać wiek 1000-2000 lat. Cis jest gatunkiem najwcześniej objętym ochroną prawną w Polsce, już od czasów Władysława Jagiełły.

Muzoluem w Ogrodzie Dendrologicznym, styczeń 2023 r. 

Mauzoleum rodziny von Prillwitz zostało wybudowane w 1835 r., na zlecenie Augusta Pruskiego. Projekt wykonał Karl Friedrich Schinkel. We wnętrzu znajdował się ołtarz z czarnego marmuru oraz trumny Augusty von Prillwitz oraz trójki jej dzieci: Augusta [1825-26], Louisy [1830-31] oraz Augusta zmarłego 1849 roku w wieku 21 lat. Mauzoleum dotrwało nienaruszone do 1945 roku. Po wojnie Mauzoleum było całe, istniały mury, duże, żelazne drzwi i blaszane sklepienia, na których namalowane były niebieskie gwiazdy. We wnętrzu znajdował się nienaruszony ołtarz. Podobno Sowieccy żołnierze w poszukiwaniu kosztowności dokonali zbeszczeszczania szczątków rodu rodziny von Prillwitz. Wyłamali drzwi, trumny zostały rozbite, a szczotki Augusty oraz trójki jej przedwcześnie zmarłych dzieci zostały wyrzucone na posadzkę. Na polecenie ówczesnego zarządcy zostały one latem w 1945 r., zebrane i spopielone naprzeciwko Mauzoleum. Z relacji mieszkańców i pracowników ogrodu wiadomo, że jeszcze przez kilka miesięcy można było zobaczyć w miejscu spalenia szczątków niewielkie ludzkie kości. Mauzoleum w pierwszych powojennych latach wykorzystywane było jako magazyn paliw i olejów. 

Pomnik przed Pałacem 

Przy wyjściu na teren przypałacowy za bramą od strony Folwarku znajdują się dwa granitowe kamienie. Na jednym z nich widnieje napis: „Miejsce, które odwiedza dobry człowiek, staje się święte”. Natomiast na drugim kamieniu znajduje się napis ,,Im szybciej wrócisz, tym szybciej Cię powitamy”. Bez wątpienia świadczy to o wysokiej wrażliwości i gościnności właściciela pierwotnych pomników. Treści znajdujące się na kamieniach są odzwierciedleniem oryginalnych tablic kamiennych, znalezionych dawniej na terenie Przelewic. 

Mapa – ważne miejsca w Ogrodach Przelewice

Legenda do mapy:

1. Pomnik umapiętniający pracę architektów i ogrodników
2. Kamień upamiętniający Conrada von Borsiga oraz szałas pasterski
3. Kamień upamiętniający  doc. dr hab. Henryka Chylareckiego
4. Kamień upamiętniający  Lecha Pieczyńskiego
5. Pomnik przyrody – Cis pospolity 
6. Mauzoleum rodziny von Prillwitz
7. Płyty kamienne