Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej, oprócz krajowego systemu obszarów chronionych, istotne znaczenie w ochronie różnorodności biologicznej spełnia ekologiczna sieć Natura 2000, której podstawowym celem jest ochrona cennych pod względem przyrodniczym i zagrożonych składników różnorodności biologicznej w państwach Unii Europejskiej.

NATURA 2000 – program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu jest Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa i szereg innych rozporządzeń i dokumentów wykonawczych.

Obszary Natura 2000 są wyznaczane na podstawie dwóch różnych dokumentów, które noszą nazwę dyrektyw.

• Dyrektywa "siedliskowa" wprowadza system wspólnej ochrony określonych walorów przyrodniczych na terenie Unii Europejskiej. Obszary wyznaczone na podstawie tej dyrektywy noszą nazwę szczególnych obszarów ochrony – SOO (po angielsku Special Area of Conservation, SAC).
• Dyrektywa "ptasia" dotyczy wszystkich gatunków ptaków naturalnie występujących w stanie dzikim na europejskich terytoriach państw Unii, za wyjątkiem Grenlandii. Obszary wyznaczane na podstawie przepisów tej dyrektywy noszą nazwę obszarów szczególnej ochrony – OSO (po angielsku Special Protection Area, SPA).

OGÓLNE ZALECENIA DLA OCHRONY GATUNKÓW:

Celem ochrony wyznaczonych gatunków w załączniku II jest utrzymanie ich we "właściwym stanie ochrony". Termin ten oznacza, że:

• dynamika populacji gatunku wskazuje na jego żywotność i szanse utrzymania się w biocenozie przez dłuższy czas;
• naturalny zasięg gatunku nie ulegnie zmniejszeniu w przewidywalnej przyszłości;
• istnieje i prawdopodobnie będzie istnieć wystarczająco duże siedlisko, by utrzymać populację gatunku w dłuższej perspektywie czasowej.

W Polsce wymarło już przynajmniej ok. 38 gatunków roślin naczyniowych, wielu innych kurczą się ich stanowiska. Główną przyczyną zagrożenia naszej flory jest niszczenie siedlisk. Negatywne działanie ma intensyfikacja gospodarki rolnej, urbanizacja, industrializacja, globalne zmiany w polityce rolnej a także zaniechanie użytkowania gruntów.

Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku gatunków zajmujących siedliska półnaturalne, a więc przede wszystkim łąki i murawy. Zanik siedliska automatycznie uniemożliwia wówczas dalsza egzystencję gatunku. Rośliny wodne i siedlisk wilgotnych są szczególnie narażone ze względu na osuszanie obszarów podmokłych, torfowisk, oraz eutrofizację i zanieczyszczenia ich środowiska. Zagrożeniem dla wielu gatunków mogą być naturalne procesy biologiczne, jak np. sukcesja. Najłatwiej jest to zaobserwować w przypadku gatunków siedlisk otwartych, gdzie wystarczy zwiększenie ocienienia, aby pogorszyły się dla nich warunki życia.

Na terenie gminy Przelewice wyznaczono Obszar Szczególnej Ochrony: Jezioro Miedwie i okolice, oraz Szczególny Obszar Ochrony: Dolina Płoni i Jezioro Miedwie.

JEZIORO MIEDWIE I OKOLICE PLB 320005

Obszar Szczególnej Ochrony obejmuje w północnej części duże mezotroficzne jezioro Miedwie, położone na zachód od niego małe jez. Żelewko i większe jez. Będgoszcz, rzekę Płonię i Kanał Płoński oraz jez. Płoń w części południowo-wschodniej. Wymienione zbiorniki wodne otoczone są ekstensywnie uprawianymi łąkami oraz na południowym-zachodzie węglanowymi torfowiskami. Na wschodzie znajduje się las olszowy. Jez. Miedwie jest najniżej położonym spośród polskich jezior. W skład ostoi wchodzi również małe jez. Żelewko na zachód od Miedwia. Jest to cenna ptasia ostoja o randze europejskiej.

DOLINA PŁONI I JEZIORO MIEDWIE PLH320006

Szczególny Obszar Ochrony obejmuje dolinę rzeki Płoni od źródeł w rejonie Barlinka do miejscowości Kołbacz wraz z dolinami dwóch dopływów: Strzelicy i Krzekny. Obszar zróżnicowany jest na dwie jednostki o odmiennej genezie, budowie geomorfologicznej i strukturze siedlisk: - "Źródliskowa dolina Płoni" ma charakter przełomowy. Jest to głęboka dolina, przecinająca pasmo moreny czołowej marginalnej. Wysokie i strome zbocza porozcinane są licznymi wąwozami i dolinkami erozyjnymi.

Na zboczach i w wąwozach dominują zbiorowiska lasów liściastych, głównie grądy środkowoeuropejskie, lasy mieszane i kwaśne buczyny. Górne krawędzie doliny i zbocza wąwozów zajęte są przez murawy kserotermiczne i płaty ciepłych dąbrów. W niektórych wąwozach, w strefie podzboczowej i w dnie doliny występują wypływy wód podziemnych, bogatych w węglan wapnia. Zasilają one kompleksy źródliskowe, w których odbywała się akumulacja trawertynów i torfów źródliskowych.

Dno doliny pokryte rozległym torfowiskiem o złożonej genezie: na bazie wypełnionego gytiami wapiennymi zbiornika pojeziornego rozwinęło się kompleksowe torfowisko soligeniczne, aktywnie zasilane wodami podziemnymi. Po częściowym odwodnieniu obszar gleb organicznych wykorzystywany był jako użytki zielone, z dużym udziałem łąk wilgotnych (Calthion) i zmiennowilgotnych (Molinion) obfitujących w osobliwości florystyczne, typowe dla siedlisk zasobnych w wapń.

Po zaniechaniu użytkowania postępuje rozwój ziołorośli, zarośli wierzbowych i lasów łęgowych. W obrębie doliny występują także suche, piaszczyste wzgórza zajęte przez zbiorowiska borów mieszanych i łąki mezofilne (Arrhenatherion). - "Basen Pra-Miedwia" obejmuje obszar doliny Płoni i Krzekny w obrębie tzw. plejstoceńskiego zastoiska wodnego oraz moreny dennej. Tereny otaczające odznaczają się niezbyt wielkimi deniwelacjami i bardzo żyznymi glebami (czarne ziemie pyrzyckie).

Przeważającą część obszaru doliny Płoni zajmują siedliska powstałe po sztucznym obniżeniu (w roku 1770) poziomu wody i odsłonięciu większej części dna wielkiego jeziora tzw. Pra-Miedwia. Na wielometrowych pokładach kredy jeziornej wykształciły się płytkie pokłady torfowe, wykorzystywane w przeszłości jako użytki zielone (Calthion i Molinion).

Głębsze partie zbiornika wodnego utworzyły oddzielne jeziora o charakterze alkalitroficznym (jez. ramienicowe): Miedwie, Płoń, Będgoszcz, Zaborsko, Żelewo i Żelewko oraz szereg drobniejszych zbiorników wodnych o podobnym charakterze. W wodach i na brzegach tych jezior wykształciły się zbiorowiska roślinne nawiązujące do torfowisk węglanowych (Caricion davallianae), lokalnie wzbogacone o gatunki halofilne (Wierzbno). Stwierdzono tu najbogatszą w Polsce populację storczyka błotnego oraz jedno z nielicznych w Polsce stanowisk turzycy Buxbauma.

Płaskie brzegi jezior pokryte są rozległymi szuwarami trzcinowymi, kłociowymi (największe powierzchnie w Polsce) i turzycowymi. W rejonie jez. Płoń rozwinęły się kompleksy bagiennych olsów i łęgów, a na skłonach doliny: żyznych łęgów wiązowych (także nad Miedwiem k. Wierzchlądu) i grądów. Na eksponowanych zboczach występują murawy kserotermiczne obfitujące w osobliwości flory (m.in. koło Przywodzia, Gardźca, Oćwieki, St. Przylepu, Grędźca, Turzego)..Ostoja obejmuje rozległe korytarze ekologiczne o randze ponadregionalnej (Dolina Płoni) i regionalnej (Dolina Krzekny) bardzo intensywnie wykorzystywane przez ptaki migrujące. Jezioro Miedwie wykorzystywane jest jako rezerwuar i miejsce poboru wody pitnej dla miasta Szczecina.

Obszar w większości nie jest chroniony; obejmuje 2 rezerwaty przyrody: Brodogóry (5,24 ha; 1957) i Stary Przylep (2,13 ha; 1974); fragment Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego z rezerwatem przyrody Skalisty Jar Libberta (33,21 ha; 1995) oraz fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Barlinek (12 949,4 ha). Projektuje się utworzenie 15 rezerwatów przyrody: Źródła Płoni, Grądowa Dolina, Wilcze Jary, Janowskie Murawy, Wąwozy pod Żydowem, Łęgi źródliskowe pod Chrapowem, Wołdowo, Lubiatowskie Łęgi, Kluki, Łąki storczykowe nad jez. Szybel, Łąki ramienicowe jeziora Koryto, Modre Kłociowisko, Turze, Miedwiański Brzeg, Koszewo.

Gatunkami charakterystycznymi tego obszaru są:: elisma wodna, lipiennik Loesela, miłek wiosenny, czosnek wężowy, zawilec wielkokwiatowy, orlik pospolity, obrazki plamiste, kopytnik pospolity, rzęśl wielkoowocowa, dzwonek szerokolistny, turzyca ciborowata, turzyca Buxbauma, turzyca delikatna, centuria nadbrzeżna, kukułka krwista, stoplamek szerokolistny, goździk pyszny, nerecznica grzebieniasta, kruszczyk błotny, goryczka krzyżowa, goryczuszka gorzkawa, goryczka błotna, sit ostrokwiatowy, sit tępokwiatowy, groszek błotny, lilia złotogłów, len austriacki, listera jajowata, gnieźnik leśny, storczyk kukawka, ostrołódka kosmata, podkolan biały, wielosił błękitny, pierwiosnek wyniosły, sasanka łąkowa, jarnik solankowy, marzyca ruda, marzyca czarniawa, wężymord stepowy, ostnica włosowata, pełnik europejski oraz krowiziół zbożowy.